Niektórzy fani kojarzą Jossa Whedona. Jest to facet, który uratował postać Buffy. Nieustraszona zabójczyni wampirów pojawiła się pierwszy raz w filmie pełnometrażowym, który okazał się kompletną klapą. Nikt nie wierzył w powodzenie Whedona, który postanowił przenieść opowieść na mały ekran. Zmieniło się dużo, przede wszystkim odtwórczyni głównej roli, ale jądro pozostało to samo – wspólny dla pewnego pokolenia mit o dziewczynie, która zostaje namaszczona na pogromczynię wampirów o graniczących z magią możliwościach fizycznych.

Dollhouse, (Dom lalek) to jeden z kolejnych projektów Jossa Whedona zakończony po dwóch sezonach. Widzimy w nim pewną agencję wyglądającą na krzyżówkę domu publicznego pełnego eleganckich „escorts” do wynajęcia z agencją detektywistyczną i tym razem zamiast urban fantasy znajdujemy się w środku sensacyjnej opowieści SF. Panny z Dollhouse można dowolnie edukować i inaczej niż w Matrixie przed wgraniem nowych umiejętności usuwana jest też osobowość i na jej miejsce wgrywana jest nowa wraz z potrzebnymi umiejętnościami. Jest to przerażająca wizja i niestety serial został urwany na początku powstającego ruchu oporu laleczek, które pomimo wszystkiego, co robiono z ich pamięcią zaczęły orientować się w jak bardzo są wykorzystywane i nie wiedzą dlaczego, ani jak znalazły się w tej sytuacji.

Mam to za niezwykle udaną metaforę sytuacji kobiet w zmierzeniu ze współczesną kulturą i żałuję, że serial nie był kontynuowany. Zawsze się znajdzie mężczyzna gotowy tłumaczyć kobiecie wszystko, szczególnie rzeczy, na których się nie zna. Prowadzi to do zabawnych sytuacji, kiedy okazuje się, że bywają chłopcy, którzy z całym przejęciem tłumaczą dziewczynom, że powinny być przyzwoite i powstrzymywać okres, aż znajdą się w łazience i że wcale nie potrzebują podpasek. Oczywiście jest to kwestia braku edukacji, ale stoi też za tym wmawianie dzieciom płci męskiej, że to oni mają traktować kobiety jako coś uległego, na czym najlepiej zna się np. znajomy ksiądz, który przedstawia swoje poglądy jako coś obowiązującego, a oficjalną naukę jako niebezpieczny scientyzm. Podobni mu księża potrafią też wmawiać wszystkim, że włożenie do pochwy penisa, nawet gwałtem powoduje, że kobieta staje się lubieżna i zakochuje się w gwałcicielu, a jedenastoletnia dziewczynka jest odpowiednio dojrzała do seksu i to ona bywa winiona za poczynania sprawcy gwałtu. Wszelkie próby opowiedzenia komukolwiek, co się stało, są gaszone w brutalny sposób wmawianiem ofierze, że to jej zemsta za odrzucenie napalonej młodocianej dziwki. W efekcie znajdujemy się w świecie Dollhouse gdzie dzieci i kobiety są torturowane psychicznie i są zmuszane do przyjęcia punktu widzenia oprawców. Mam nadzieję, że twórcy Dollhouse miał pomysł jak poprowadzić dalej fabułę i że kiedyś dowiem się, czym skończył się pączkujący bunt Laleczek.

Miła i zachęcająca recenzja, czego chcieć więcej 😉

Bardzo dziękuję!

W czasie studiów przeszłam kurs historii Anglii. Odkryłam wtedy jedną rzecz – że interesuje mnie bardziej historia społeczna, materialna lub kulturoznawstwo, a nie historia polityczna, która jest głównym polem badań historycznych.

Jest w tym pewien paradoks, z jednej strony jeden z pierwszych wykładów na psychologii to biologiczne podstawy człowieka, gdzie studenci uczą się, że wszyscy ludzie mają ten sam wspólny człon zachowań wynikający z naszej biologiczności, z drugiej strony w badaniach historycznych dominuje model przypisujący wszystkim władcom wyłącznie motywy polityczne i racjonalne. Pozwolę się z tym nie zgodzić i za feministycznymi badaczkami przezwać, to co robi dominujący nurt w Polsce HIStorią. Pochylmy się chwilę nad HERstorią, biorącą pod uwagę podstawowe ludzkie potrzeby i emocje.

Podstawowe ludzkie zachowania, które gwarantują przeżycie, tak samo jak innych zwierząt, zawierają się w tak zwanych „czerech F”. Termin pochodzi od angielskich słów feed, fight, flee, fuck (jedz, walcz, uciekaj, ciupciaj). Wszystko inne tak naprawdę związane jest z tymi częściami mózgu, które odróżniają nas od zwierząt i zawiadują wyższymi emocjami. Praktycznie cała ludzka kultura to wysiłki, żeby w kulturowy sposób oswoić nasze cztery F i zamknąć w okowach dobrych obyczajów.

Jednym z moich ulubionych przykładów błędów popełnianych przez piewców poglądu, że mężczyźni stoją ewolucyjnie wyżej od kobiet i kierują się wyłącznie zdrowym rozsądkiem, a wszystkie decyzje władców są podyktowane kwestiami politycznymi, jest Henryk VIII.
Oto fakty: Katarzyna Aragońska i starszy brak Henryka zwierają małżeństwo. Brat Henryka umiera na tajemniczą chorobę, Katarzyna twierdzi, że małżeństwa nie skonsumowano, organizowane są zaręczyny młodszego brata z Katarzyną, po pewnym czasie Henryk twierdzi, że zaręczyny zostały zorganizowane bez jego zgody. Król Hiszpanii nalega na małżeństwo. Co twierdzi polska Wikipedia? „Henryk został zmuszony do oświadczenia, że zaręczyny zorganizowano bez jego zgody”. Śmiem wątpić i chciałabym zobaczyć źródła materialne, których używa się do poparcia tego stwierdzenia. Zresztą równie dobrze można twierdzić, że ściemniał później dla dobra miotającej się między Francją i Hiszpanią Anglii. Dumny Albion nie miał wtedy zbyt mocnej pozycji i potrzebował sojuszy. Popatrzmy na to obiektywnie. Dwóch rozbrykanych angielskich nastolatków i dewocyjna hiszpańska księżniczka, która z całą pewnością przybyła na dwór w towarzystwie kontrolującego ją katolickiego spowiednika. Małżeństwo było więc wyjątkowo niedobrane i według słów Katarzyny nie zostało skonsumowane. Bracia z całą pewnością rozmawiają na jej temat i z całą pewnością młodszy brat wcale nie ma ochoty na związek z kobietą, która prawdopodobnie nie chce spełniać obowiązku małżeńskiego, jest antypatyczna i brzydka, czego nie nadrabia wdziękiem czy ciepłem. Czy mam rzeczywiście wierzyć, że Henryk sam z siebie nie oponował? Moim zdaniem było wręcz odwrotnie, węszę możliwe morderstwo i intrygi Hiszpanów, doprowadzające do ukrycia faktu, że Hiszpanka jako klacz rozpłodowa jest towarem wybrakowanym i że zrobią wszystko, żeby uniemożliwić odesłanie jej do domu wraz z fanatyzującym dworem (nie pomylę się chyba bardzo, jeśli założę potencjalne istnienie w nim hiszpańskich szpiegów).

Nasz bohater był osobą wykształconą, muzykiem i autorem traktatów, co jest dla mnie dla mnie ważne, ponieważ za jeden z nich Henryk dostał od papieża tytuł „obrońcy wiary” Fidei Defensor. Ironiczne, biorąc pod uwagę, że dostał to za krytykę Marcina Lutra, a sam doprowadził do oderwania Anglii od Rzymu. Nie dziwię się temu niezrozumieniu, Luter wyprzedzał swoją epokę w kwestii opinii na temat pozycji kobiet w społeczeństwie i był skazany na niezrozumienie. Tak samo jak nie dziwię się, że po nieudanym małżeństwie z Kasią i najeździe hiszpańskich szpiegów Henio miał już po dziurki w nosie europejskich księżniczek.

Blisko pół roku zabieram się za popełnienie tego wpisu. Powodów zgromadziło się kilka. Po pierwsze, zanosi się na coś w rodzaju egzegezy własnej powieści, co można uznać za przesadny ekshibicjonizm, niech inni takie rzeczy piszą, jeśli uznają, że warto. Po drugie,  od czasu opublikowania eseju „Śmierć autora” Rolanda Barthesa – a, uwierzcie mi, nie jest to świeża rzecz – wszelkie dywagacje typu „co autor chciał wyrazić” wydają się co najmniej lekko nie na miejscu w postmodernistycznym świecie, gdzie czytelnik interpretuje lekturę i dzięki niemu ożywa. Lecz cóż mam zrobić, skoro nikt do tej pory nie poruszył kwestii warstwy politycznej tego tekstu? Zadecydowałam zatem, że czas jednak coś o tym napisać na blogu. Barthes też w końcu trochę osłabił swoje stanowisko.

Mam nadzieję, że nie zdradzę zbyt wiele z fabuły, mówiąc, że „Musica mundana” opowiada dzieje heavy metalowego muzyka, który trafia do świata rządzącego się magią. Nie jest to nowy motyw, wydawać się może nawet oklepany, ale od czasów studiów prześladowały mnie myśli o tym, jak go połączyć z jednej ze starymi wyobrażeniami niesłyszalnej dla ludzi muzyki sfer Boecjusza, a z drugiej z bardziej współczesną fizyką, a dokładniej modelem korpuskularno-falowym i pomysłami de Broglie’a, twierdzącymi że nawet materię można opisać jako falę. Dźwięk też jest falą, więc te dwa modele łączą się ze sobą, oczywiście nie ma to żadnego naukowego sensu, ale w fantasy wystarczy i w głowie autorki powstała myśl o magii opartej na muzyce i alternatywnych światach, które można odwiedzać, dostrajając się do odpowiedniej częstotliwości.

Utrzymuję się zupełnie z czegoś innego niż literatura; powiedzmy sobie szczerze, dla większości autorów w Polsce pisanie jest czasochłonnym hobby i najwyżej źródłem dodatkowego dochodu, a ja jestem dosyć leniwa, więc pewnie moje pomysły zostałyby niezrealizowane, mając towarzystwo innych, nigdy niezaczętych lub niedokończonych tekstów. Jednak stało się coś, co mnie zmotywowało i dochodzimy w końcu do części politycznej tego wpisu i mojej złości na polską rzeczywistość.

Zanim napiszę coś, co zantagonizuje kilka osób, które cenię, kilka słów wyjaśnienia. Nie mam nic przeciwko większości katolików. Bywają wśród nich ludzie wykształceni, traktujący religię albo ceremonialnie, albo jako zbiór metafor, z których czerpią pocieszenie, a literaturę biblijną tak jak należy ją moim zdaniem traktować – jako wytwór ludzi swojej epoki, kultury i czasów, zgodnie ze wszystkimi narzędziami, jakich dostarcza kulturoznawstwo i literaturoznawstwo. Problem mam jednak z osobami, które patrzą na Biblię i religię na sposób, którego nie powstydziliby się Amerykanie z Bible Belt, jako coś, co należy traktować dosłownie i walczyć, aby wszyscy wyznawali homogeniczny światopogląd. Oczywiście, spotkałam się już z zarzutem wojowniczego ateizmu, ale naprawdę uważam, że czas korzystać z prawa do wolności wypowiedzi i wyznawania poglądów bez lęku. Należy wskazywać na prymat nauki – inaczej okazuje się, że jesteśmy jak podgrzewana powoli żaba, której cały czas mówi się, że ma szanować potrzeby innych ludzi do wyznawania religii i zanim się zorientuje kończy martwa. Co w polityce można tłumaczyć jako zlikwidowanie wydawało się nienaruszalnego kompromisu w sprawie aborcji i wprowadzenie całkowitym zakazem aborcji.

Do tej pory pamiętam zdjęcie zadowolonego proboszcza i kilku dzieci, patrzących jak płoną egzemplarze „Harry’ego Pottera”. Pomińmy że ognisko najprawdopodobniej powstało z naruszeniem przepisów przeciwpożarowych – przypominam, że w miastach nie wolno rozpalać ognisk. Nieważne też, że od lat czterdziestych XX wieku nie istnieje żadna oficjalna lista dzieł zakazanych. Wystarczy jednak, że duchowny uzna za zagrożenie fikcję przedstawiającą przygody młodego czarodzieja, aby uczniowie zostali wciągnięte w stawianie mini stosów. Jest to powód do niepokoju, ponieważ mamy do czynienia z instytucją która co do zasady odrzuca naukę i wypluwa z siebie teologiczne zapewnienia, że skrobia zarażona pałeczką krwawą jest częścią mięśnia sercowego. Pamiętam jeszcze na tyle katechezę z dzieciństwa, że chyba wiem, jaki problem mają niektórzy katolicy z fantasy. Każde fantazjowanie biorą za rodzaj objawienia, bo – jak tłumaczono mi w dzieciństwie na religii – myśli muszą skądś pochodzić i każde przedstawienie magii pochodzi od złego. A zatem pewnie by uznali, że autorzy fantasy zasługują na egzorcyzmy. Jeżeli komuś wyda się to stwierdzenie przesadnym, proszę zastanowić się nad przypadkiem Adama Darskiego. Do spraw o obrazę uczuć dołączył dodatkowy element – prośba do sądu, aby poddać muzyka badaniom psychiatrycznym i egzorcyzmom. Państwowy sąd, poważna instytucja wydawałoby się, ma rozstrzygać o czyimś zdrowiu psychicznym lub opętaniu.

Absurd goni absurd.

Można powiedzieć, że Nergal to ekstremista, niech i tak będzie. W takim razie proszę mi wyjaśnić, za co obrywa Megadeth? Lider zespołu sam się określa jako new born Christian (pomińmy lata uzależnień od narkotyków, w końcu jest nawróconym grzesznikiem). A mimo to Megadeth bywa umieszczany na listach zespołów oskarżanych o satanizm. Sądzę, że prędzej chodzi o narzucenie swoich przekonań estetycznych i wychowanie kolejnych pokoleń posłusznych klonów. Nie zdziwię się, jeśli po muzykach metalowych i Harrym Potterze również mniej znani pisarze fantasy będą narażeni na szykany.

Można powiedzieć, że taki mamy klimat. Ale można zrobić tak jak ja – odreagować i na złość Kościołowi Katolickiemu napisać powieść, w której wypędzone niegdyś przez niego magiczne istoty po wiekach od wygnania z Polski odpowiadają inwazją i założeniem swojej kolonii w Krakowie. A mój główny bohater (mający ze mnie i narzeczonego z dawnym lat więcej, niż myślicie) pada ofiarą spisku zaburzonych psychicznie ludzi. Ale nie bójcie się, wróci silniejszy niż kiedykolwiek.

I mityczne postaci wcale nie zamierzają wracać do siebie.